حماسه مردم آذربایجان در دوم بهمن 57

به گزارش آراز خبر،دو بهمن 57 روز مقاومت مسلحانه براي دفاع از حريم مسجد اعظم ، خانه خدا ، خانه مردمان حق پرست ، يگانه سنگر، تنها اميد پايگاه ياران انقلاب در روزهاي سخت مبارزه، مظهر و نماد مقاومت مظلومانه يک ملّت در برابر فزون طلبي غاصبان حکومت و ديکتاتورهاي تا بن دندان مسلح بود. اين روز، روز نزول نصرت الهي و به ثمر نشستن وعدة الهي » اِنْ تَنْصُر الله ينصُرکُمْ « بود تا مردم اروميه با هدايت هاي روحانيت مبارز و انقلابي که در رأس آن مرحوم حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ غلامرضا حسني (ره) حضور داشت ، به پا خيزند و در 22 بهمن درخت نوپاي انقلاب را به ثمر نشانند.
واقعه مسجد اعظم اروميه نقطه عطفي در تاريخ ايران است که نقش بزرگي در تسريع پيروزي انقلاب ايفا کرد . با اينکه قيام هاي خياباني مردم قم در 19 دي و مردم تبريز در 29 بهمن سال 56 پايه هاي سطلنت در ايران را لرزاند اما قيام دوم بهمن سال 57 مردم اروميه به عنوان اولين اقدام مسلحانه تير خلاصي بر اين حکومت ستم شاهي بود.
بر اساس مستندات تاريخي روز 2 بهمن نظاميان رژيم پهلوي به همراه گروهي از اوباش اجيرشده، به تظاهرات در خيابان‌ها پرداختند و خود را به مسجد اعظم اروميه رساندند، آنها در حالي‌ که تصاوير آيات عظام را پاره مي‌کردند، به شعاردادن عليه انقلابيون پرداختند، متعاقب آن انقلابيون که در داخل مسجد اعظم حضور داشتند واکنش نشان داده و به مقابله با آنان پرداختند. اکنون که در سالروز اين روز شکوهمند هستيم ياد و نام شهيداني که در اين راه با نثار خون خود باعث سربلندي و اعتلاي انقلاب اسلامي شده اند را گرامي مي داريم و اميدواريم اين روز بزرگ حماسه ساز، نسل به نسل به آيندگان منتقل شده و ماندگار بماند.
انچنان که نماينده ولي فقيه در آذربايجان‌غربي حجت الاسلام مهدي قريشي در خطبه هاي نماز جمعه اروميه با اشاره به سالروز 2بهمن و قيام مسلحانه مردم اروميه در سال 57 عليه رژيم شاهنشاهي، تصريح کرد: دوم بهمن يک روز مهم براي مردم اروميه و استان است لذا نبايد بگذاريم اين روز و اهداف قيام مسلحانه فراموش شود. حجت‌الاسلام و المسلمين سيد مهدي قريشي گفت: در طول انقلاب اسلامي، تنها مسجدي که به توپ بسته شد، مسجد اعظم اروميه بود و نشان دهنده مخالفت و انزجار رژيم ستمشاهي از دين بود.
وي ادامه داد: آغاز قيام مسلحانه مردم اروميه براي اولين بار در کشور و رشادت هايي که علما و مردم انقلابي اروميه در آن روزها انجام دادند، بايد زنده نگه داشته شود و به بهترين وجه ممکن به نسل هاي بعدي منتقل شود.
نماينده ولي فقيه در آذربايجان‌غربي، ابراز داشت: براي جلوگيري از تحريف تاريخ انقلاب و تحريف نقش افراد در پيروزي انقلاب در استان، لازم است روزهايي مانند روز دوم بهمن بزرگ نگه داشته و مستندات تاريخي آن استخراج و منتشر شود.
دوم بهمن 1357 يک روز تاريخي براي مردم اروميه و همه ايران بود. حماسه دوم بهمن اروميه را از زبان مرحوم حجت الاسلام غلامرضا حسني، در کتاب خاطراتش که توسط عبدالرحيم اباذري گردآوري شده است، بازخواني مي کنيم:
بعد از ظهر همان روز به شهر اروميه بازگشتيم و برخي دوستان گفتند شما بايد در جايي مخفي شويد، گفتم نخير، ديگر وقت اين حرف و حديث ها گذشته است، عقب نشيني و فرار ديشب کافي است، ما بايد از امروز جنگ مسلحانه را آغاز کرده و از نيروهاي خود دعوت به عمل آوريم در مسجد اعظم اجتماع کنند و هرکس از مردم که اسلحه دارد به اينجا بياوريد و به ما ملحق شود.
در عرض چند ساعت اين پيشنهاد تحقق يافت. اقشار مختلف مردم بسيج شدند، با وانت بار و خودروهاي شخصي، شن و ماسه و گوني و آجر آوردند، پشت بام و اطراف مسجد را با گوني هاي پر از شن سنگربندي کرديم. در خيابانهاي اطراف که منتهي به مسجد مي شدند درختان و چوبهاي بزرگ و سنگيني ريختيم تا به خيال خودمان مانع از حرکت و پيشروي تانکها به سوي مسجد شويم و راه ها را به روي نيروهاي مسلح شاه ببنديم.
در بخش ديگري از خاطرات مرحوم حسني آمده است: هرچه امکانات و تجهيزات بود در جهت استحکام پايگاه نظامي مسجد اعظم به کار گرفتيم و با تعداد 40-50 نفر افراد مسلح و با حضور انبوه مردم آماده نبرد شديم. ناگهان صداي غرش تانکها از دور به گوش رسيد، به دستور من افراد مسلح در پشت سنگرهاي خود قرار گرفتند. تانکها درختان و ساير موانع را شکستند و نزديک محوطه شدند. شش تانک بود با تعداد زيادي نيروهاي پياده نظام ارتش که آنها را اسکورت مي کردند.
من در پشت بام کنار گنبد قرار گرفته بودم در حالي که يک کلاشينکف دستم بود مي خواستم ببينم عکس العمل تانکها چه خواهد شد. درهمين فکر بودم که ناگهان تانک اولي که در جلو حرکت مي کرد، يک توپ به سمت گنبد شليک کرد. گلوله توپ درست از يک متري بالاي سرم عبور کرد و به گنبد اصابت نمود بعد از آن طرف گنبد خارج شد.
در اين ميان عده اي با لباس شخصي به عنوان »شاه دوست« در ميان آنها ظاهر شدند و شعار »زنده باد شاه و.... «سر دادند. دوستانم از شدت خشم بدنشان مي لرزيد، اول خيال کردم از ترس اينطور شده اند اما خطاب به من گفتند: حاج آقا چرا دستور تيراندازي نمي دهيد. گفتم نيازي به دستور نيست بزنيد. سربازها که حرف مرا شنيدند فوري روي تانک و اطراف آن را خالي کردند. ما تانک را به رگبار بستيم. از پايين چند نفر از دوستان بر روي تانک اولي کوکتل مولوتوف انداختند و تانک بلافاصله آتش گرفت.
لوله تانک که قبلا به طرف ما و مسجد بود بي اختيار چرخيد و به سمت هتل قرار گرفت. تانک دومي از پشت رسيد و ما را به رگبار مسلسل بست. من زمين گير شدم. طرف راست من پسرم رشيد بود و در ميان ما فقط او يک تفنگ ژ-3 داشت، بقيه دوستان کلاش داشتند. طرف چپم نيز مرحوم حاج موسي بود. به اين ها گفتم هردو به طور همزمان به روي تانک ها آتش بريزند و تيراندازي کنند.
تانک سومي، چهارمي، پنجمي و ششمي آمدند و بين تقاطع خيابان پهلوي و عسگرآبادي(خيابان امام و بعثت امروزي) قرار گرفتند. ما پنج نفر در پشت بام بوديم. من، رشيد، حاج موسي، حاج محمد و يک نفر ديگر که اسمش را فراموش کرده ام. چند نفر ديگر هم در بام بانک بودند.
بقيه مسلحان به همراه مردم از زمين و اطراف تانک ها را محاصره کردند و مرتب به طرفشان تيراندازي نمودند، بطوري که زمين گير شدند و مجبور به عقب نشيني گرديدند. البته اگر مي خواستند بمانند و با ما بجنگند مي توانستند چون آن ها امکانات و نيروي زيادي داشتند، ولي در اثر مقاومت شجاعانه ما و مردم، خداوند متعال رعب و وحشتي به دلشان انداخت و آنها پا به فرار گذاشتند و به لشگر و پادگان اروميه بازگشتند.
در اين حماسه تاريخي دو نفر از مردم شهيد و چند نفر زخمي شدند. تعداد زيادي هم از سربازان و درجه داران رژيم کشته و زخمي شدند و يک تفنگ ژ-3 هم به غنيمت ما درآمد. با اين تفنگ ما داراي دو اسلحه ژ-3 شديم.
مردم براي اولين بار با چشم خود شکست و فرارتانک ها را ديدند، شور و غوغاي عجيبي در شهر پيچيد و واقعا مردم باورشان شد که مي توانند با امکانات کم در برابر يک رژيم جهنمي و تا دندان مسلح بايستند. هرلحظه حضور و ازدحام حماسي مردم بيشتر مي شد.
بازشناسي هويت تاريخي يک ملت راه آينده را هموارتر مي سازد که در اين راستا حماسه دوم بهمن 57 اروميه از روزهاي منحصر به فرد در تاريخ انقلاب اسلامي به شمار مي رود که يادآوري و بازخواني آن حاوي نکات ناگفته ارزشمندي از انقلاب اسلامي است.