مهناز شریفی در این زمینه اظهار کرد: تپه کهنه صوفیان شامل دو تپه است، تپه کهنه صوفیان مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش و متعلق به فرهنگ دالما یا مس و سنگ قدیم است.

وی ادامه داد: اهداف پروژه کاوش کهنه صوفیان علاوه بر نجات بخشی سد چپرآباد، بررسی فاز شکل‌گیری فرهنگ دالما و پیزدلی در دشت اشنویه و بررسی چگونگی نحوه انتقال، بررسی سنت‌های فرهنگی حسنلوی در حوزه شمال غرب بر اساس نویافته‌های باستان‌شناسی و بررسی تعاملات فرهنگی ساکنان منطقه، با مناطق همجوار و بررسی بافت معماری کهنه صوفیان است.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی گفت: در این کاوش تلاش شد تا با مطالعه یافته‌ها به وضعیت روشن‌تری از افق فرهنگی مس و سنگ قدیم (فرهنگ دالما) در شمال غرب ایران دست یابیم.

شریفی خاطرنشان‌کرد: نتایج اولیه کاوش، بیانگر بقایای معماری مستحکم و دائمی و نشان دهنده این نکته است که از صوفیان برای استقرار دائم استفاده شده و این مساله از این حیث قابل توجه است، چرا که پیش از این اکثر محوطه‌های هزاره پنجم ق. م دارای معماری ضعیفی بوده‌اند.

وی افزود: همچنین در این کاوش سفال دالما و گونه پیزدلی همزمان و تواماٌ به دست آمده که نشانگر همپوشانی دو فرهنگ دالما و پیزدلی است و نخستین بار در کاوش صوفیان همزمانی این دو فرهنگ، در لایه‌های برجا و در نهشتی ضخیم به دست آمده است.

این باشتان شناس با بیان‌اینکه در صوفیان آثار معماری خشتی مستحکمی به دست آمد که دارای پی‌سازی سنگی است و این مساله برای نخستین بار در این تپه مشاهده شده گفت: با عنایت به این نکته که بسترسازی سنگی زیر فضای خشتی تاکنون در نقطه دیگر گزارش نشده لذا این امر بر اهمیت این تپه می‌افزاید.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی تصریح‌کرد: در داخل فضای معماری خمره‌های سفالین بدست آمد که به روش سبدی ساخته شده‌اند که ساخت این سنت سفالین از مختصات فرهنگ حاجی فیروز (دوره نوسنگی جدید) و این امر موید این نکته است که فرهنگ دالما خود تداوم فرهنگ حاجی فیروز است.

شریفی با اشاره به اینکه در این کاوش یک سکوی خشتی به دست آمد افزود: نکته بسیار مهم دیگر در این کاوش کشف سازه‌ای (احتمالاً کوره، یا سازه حرارتی) است که این ساختار نیز در نوع خود بینظیر بوده و تاکنون در محوطه‌های همزمان گزارش نشده است.

وی افزود: در ایران نمونه‌های این گونه تدفینی در خود دالما تپه و سپس در دوره مس و سنگ جدید در گردآشوان در دشت پیرانشهر توسط نگارنده گزارش شده است.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی از دیگر نکات مهم در این کاوش را کشف خمره‌هایی دانست که کاربری آبریز یا قیف را داشته‌اند که این گونه‌های سفالین نیز در نقاط دیگر در کاوش‌های باستان‌شناسی گزارش نشده است.

این باستان‌شناس با بیان‌اینکه در مجموع نتایج کاوش تپه کهنه صوفیان منجر به شناسایی محوطه‌ای از دوران مس وسنگ قدیم (فرهنگ دالما) در منطقه مرتفع شمال غرب ایران شد تصریح‌کرد: مواد فرهنگی صوفیان نشان داد که ساکنان آن‌ها با مناطق دورتر در ارتباط بوده‌اند، شواهد ابسیدین‌ها بر این امر صحه می‌گذارد.

شریفی گفت: در این محوطه طی کاوش‌های باستان‌شناسی بیش از سه متر و نیم انباشت از فاز هزاره پنجم (ق. م) شناسایی شد و با عنایت به نتایج کاوش تپه کهنه صوفیان به نظر می‌رسد این تپه در دانسته‌های ما از فرهنگ هزاره پنجم (ق. م) بیفزاید.