عدم رهاسازی به موقع آب از سدها عامل خشکی دریاچه ارومیه

محسن موسوی خوانساری در رابطه با دریاچه ارومیه اظهار کرد: اصلی‌ترین دلیلی که شرایط وخیم دریاچه ارومیه در روزهای اخیر را رقم زده‌ است، عدم رهاسازی به موقع آب از سدهای مهاباد، بوکان و شهرچای بوده است. اگر رهاسازی از این ۳ سد به طور کامل انجام می‌شد، حداقل ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه شده بود و شرایط فعلی برای دریاچه رقم نمی‌خورد.
وی ادامه داد: رهاسازی آب از سدها در این شرایط بسیار مهم و مُسکن فوری است که باعث می‌شود پایداری دریاچه از بین نرود. رهاسازی باید در موقع خودش انجام شود و اگر در فصل بهار و شروع آبیاری‌ها انجام شود، این آب توسط کشاورزان دزدیده شده و به دریاچه نمی‌رسد. اگر رهاسازی در اسفند سال ۱۴۰۰ اتفاق میفتاد، دریاچه به این وضع دچار نمی‌شد. بارش‌های خوبی که در بهمن‌ماه گذشته در حوزه سد بوکان و سد مهاباد رخ داده بود شرایط را کاملاً برای این رهاسازی مهیا کرده بود اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه بدون شک تغییرات اقلیمی نیز در رقم خوردن شرایط فعلی دریاچه ارومیه مؤثر بوده است، گفت: با توجه به نتایج تحقیقات IPCC (کمیته بین دولتی تغییر اقلیم جهانی)، تغییر اقلیم در شمال غربی ایران که دریاچه ارومیه نیز در آنجا قرار دارد، بیشترین تأثیر را خواهد داشت به طوری که افزایش دما در این محدوده در سال جاری نسبت به سال‌های قبل بیش از ۴ درجه بوده است. این در حالی است که افزایش دما در سایر نقاط جهانی تنها ۰٫۸ درجه بوده است.
موسوی خوانساری تصریح کرد: برای اینکه دریاچه از حالت فعلی خارج شود و حداقل شرایط پایدار آن حفظ شود باید تا مهر ماه منتظر بمانیم که هوا خنک‌تر و تبخیر کمتر شود، سپس در آبان ماه و زمانی که بارش‌ها در منطقه شروع شد، باید رهاسازی از سدها انجام شود و این رهاسازی باید به نحوی باشد که اگر بخشی از آب توسط کشاورزان برای کشت پاییزه دزدیده شد، بازهم مقدار آبی که تعیین شده، به دریاچه برسد.
وی افزود: قطعاً در بهمن ماه بارش‌هایی خوبی در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه خواهیم داشت؛ بنابراین می‌توانیم با خیال راحت رهاسازی را در آبان و آذر انجام دهیم. اگر کشاورزان برای کشت پاییزه با کمبود آب مواجه شوند، می‌توان این کمبود را با پرداخت خسارت جبران کرد. نباید فراموش کنیم که احیای دریاچه ارومیه بسیار مهم‌تر از کشت پاییزه کشاورزان است. عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران در رابطه با احیای دریاچه ارومیه در دراز مدت بیان کرد: در دراز مدت برنامه‌های ۲۴گانه ستاد احیا باید اجرایی شود و کوتاهی در هر یک از این برنامه‌ها خسارات جبران‌ناپذیری را به دریاچه وارد می‌کند. مدیریت حوضه آبریز دریاچه ارومیه باید در اولویت قرار گیرد و تمام ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان این حوضه آبریز باید توجیه شوند که منافع و خسارت‌های که به واسطه دریاچه ارومیه به آن‌ها وارد می‌شود برای همه مشترک است و نباید به این موضوع به شکل استانی نگاه کرد.
موسوی خوانساری خاطرنشان کرد: مهم‌ترین عامل در احیای دریاچه رهاسازی حق‌آبه از سدهاست که باید با جدیت پیگیری شود و این رهاسازی باید در فصل سرما باشد. کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه تنها به واسطه کنترل آب در سدها ممکن است که باید با کاهش خروجی آب از سدها این مهم را ممکن سازیم.