۸۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در حوضه دریاچه ارومیه

الهه موسوی

سلامت نیوز  نوشت: در روزهای اخیر معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی در نشستی با سازمان‌های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست این استان با تاکید بر اینکه مسئولان و مردم باید در احیای دریاچه ارومیه همراه هم باشند و سازمان‌های مردم نهاد نیز در فرهنگ سازی برای تحقق این همراهی، نقش موثری دارند به آنها پیشنهاد داد تا وضعیت دریاچه ارومیه را به دقت دیده بانی کنند.
او از ۸۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز که در سه استان واقع در حوضه دریاچه ارومیه حفر شده است خبر داد؛ آمار دهشتناکی که نشان می دهد ستاد احیای دریاچه ارومیه با صرف میلیاردها تومان از بودجه عمومی، چقدر کم کاری داشته است.
مطابق بررسی‌های انجام شده متأسفانه نواقص بسیار مهم و کلیدی در اجرای ستاد احیای دریاچه ارومیه وجود داشته که با صرف این همه بودجه، برنامه‌های این ستاد کمتر از ۲۵ درصد به اهداف خود رسیدند. نداشتن برنامه مدون، کپی برداری از اینترنت و یا دیگر کشورها بدون توجه به دانش بومی، صرف اعتبارات در محل‌های دیگر و برای سایر پروژه‌ها و پروژه‌هایی که ارتباطی با ستاد احیای دریاچه ارومیه نداشت، تنها بخش کوچکی از خطاهای این ستاد است.
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران و از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران و جهان حدود یک ماه پیش به طور کامل خشک شد. حوضه آبریز این دریاچه واقع در شمال غرب ایران با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومتر مربع یکی از شش حوضه آبریز اصلی کشور است.
در ابتدای دولت یازدهم کارگروهی برای احیای حوضه آبریز دریاچه ارومیه تشکیل شد و بخشی از امکانات و اعتبارات مالی برای اجرای این پرژه تخصیص پیدا کرد.

برای اجرای این پروژه ملی، از ماه‌های اولیه آغاز به کار دولت یازدهم، مسئولیت ستاد احیای دریاچه ارومیه به عیسی کلانتری که زمانی وزیر کشاورزی بود واگذار شد.
برنامه ریزی های نادرست و نادیده گرفتن دانش بومی آب که ریشه ای بسیار کهن در تاریخ ایران دارد از همان ابتدا بر این ستاد حاکم شد که همین موضوع، موجب شد که وضعیت دریاچه نه تنها بهبود پیدا نکرد که هر روز بدتر از روز پیش بود.
هر چند مدتی به دلیل رخداد سیل و بارندگی های شدید، تراز آب دریاچه ارومیه نیز بالا رفت، اما همان وقت کارشناسان هشدار دادند که این ها همه موقتی بوده و تا هنگامی که راهکاری منطبق بر دیدن تمام حواشی و ماجراهای اطراف خشک شدن دریاچه برگزیده نشود نمی توان به این موارد کوتاه مدت دل خوش کرد.
این ماجرا به همین جا ختم نشد و چندی بعد، تراز آب دریاچه خشک تر و خشک تر شد تا اینکه به طور کلی از نقشه جغرافیای ایران حذف شد.
عیسی کلانتری رییس ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز هر بار با زیرکی، بدون پاسخ دادن به پرسش های اصلی و اعلام گزارش کار، هر بار با بیان آمارهای تکان دهنده از وضعیت ابی کشور و دریاچه، سخنی اما از علل آن و نقش ساست های نادرست کشاورزی که خود سال های طولانی و در دولت های مختلف، سکان وزارتخانه آنرا بر عهده داشت نمی کرد.
عیسی کلانتری در ابتدای ورود به ستاد احیای دریاچه ارومیه، زمان تقریبی برای احیای این دریاچه را ۸سال اعلام و از نیاز این ستاد برای بازیابی توان دریاچه به بودجه ۲۰ هزار میلیاردی – دو برابر کل سرمایه بانک کشاورزی- سخن گفته بود؛ بدون اینکه گزارشی درباره بودجه های تاکنون صرف شده و آثار آن بر احیا و حل مشکل دریاچه بدهد.
حالا دریاچه به طور کامل خشک شده و چند روز پیش معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی در نشستی با سازمان‌های مردم نهاد محیط زیست این استان از ۸۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز که در سه استان واقع در حوضه دریاچه ارومیه حفر شده است خبر داده؛ وضعیت دهشتناکی که معلوم نیست چگونه می توان آنرا اصلاح کرد.
بالاخره نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی سه شنبه ۳۱ تیرماه در جریان گزارش “کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی” مبنی بر تصویب تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد “ستاد احیای دریاچه ارومیه” با ۱۸۲ رأی موافق، ۱۵ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، محورهای تحقیق و تفحص را برشمرد. عملکرد مالی و اجرایی ستاد دریاچه ارومیه از بدو تاسیس تا حال، میزان اعتبارات در اختیار ستاد احیای دریاچه ارومیه در طول فعالیت، بررسی چگونگی هزینه کرد اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه از اول تا به حال و همچنین دریافتی های مدیران آن مجموعه، بررسی چگونگی و نحوه اختصاص اعتبارات در اختیار این ستاد در استان ها و شهرستان های مختلف، بررسی تمامی قراردادهای مالی و اجرایی ستاد دریاچه ارومیه با شرکت ها، اشخاص و پیمانکاران در طول دوران فعالیتشان از آن جمله است.همچنین در جریان بررسی گزارش کمیسیون کشاورزی مبنی بر تصویب تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه عنوان شد که ستاد احیای دریاچه ارومیه از بدو تأسیس تاکنون علاوه بر کمک‌های بین‌المللی، اعتبارات فراوانی دریافت کرده و حدود ۶ هزار میلیارد تومان اعتبارات دولتی در اختیار این ستاد قرار گرفته است.به گزارش آرازخبر به نقل ازآراز آذربایجان، حال کنشگران، متخصصان و بسیاری از شهروندان عادی و غیرکنشگر نیز منتظر نتیجه این تحقیق و تفحص هستند تا معلوم شود چرا با صرف این همه بودجه در سخت ترین شرایط کشور تحت تحریم های پرفشار، بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران خشک شده است